راهنمای عملیات خوب کشاورزی خانوادگی (GAP)
نگرانی درباره ایمنی محصولات کشاورزی و دامی در تمام نقاط جهان رو به افزایش است، به طوری که بیماری های ناشی از مواد غذایی خطر بزرگی برای سامت بشر محسوب می شود.
با استقرار نظام عملیات خوب کشاورزی (Good Agricultural Practices, GAP) اعتماد مصرف کننده به زنجیره تأمین مواد غذایی باز می گردد و دسترسی کشاورزان خرده پا به بازارهای جهانی فراهم می شود. با توجه به اهمیت GAP و لزوم توسعه عملیات خوب کشاورزی در کشور، دفتر محیط زیست و سلامت غذا این راهنما را تهیه کرد. این راهنما در واقع ترجمه ای از نسخه انگلیسی است که فائو (FAO) آن را به زبانی ساده تهیه و منتشر کرده است.
نظام عملیات خوب کشاورزی (Good Agricultural Practices, GAP)
امید است با توسعه GAP در کشور شاهد ارتقای سلامت و کیفیت محصولات و همچنین شرایط بهتری برای تولیدکننده و مصرف کننده باشیم.
مقدمه
هدف از این کار اشاعه مفاهیم اصلی عملیات خوب کشاورزی به منظور هدایت سیستم های تولید به سمت کشاورزی پایدار و بی خطر از لحاظ اکولوژیکی، دستیابی به محصولات بی ضرر با کیفیت بهتر، کمک به امنیت غذایی، درآمدزایی از طریق دسترسی به بازارها و ارتقای شرایط کاری تولیدکنندگان و خانواده هایشان است.
این دستورالعمل برای کارشناسان کشاورزی، مروجان، سازمان های تولیدکننده، معلمان مدارس روستایی، دانش آموزان، شهروندان شهر و حاشیه شهر و به طور کلی گروه های کشاورزی خانوادگی طراحی شده است.
عملیات خوب کشاورزی چیست؟
مفهوم
- مصرف کنندگان نگران دسترسی به غذای سالم و تولیدکنندگان نگران محیط زیست و سلامت کارگران هستند.
- عملیات خوب کشاورزی با این مفهوم ایجاد شده و به صورت ساده به عنوان خوب انجام دادن کارها و تضمین درست انجام دادن آنهاست.
- عملیات خوب کشاورزی و GMP (عملیات خوب تولید Good Manufacturing Practices) مجموع های از اصول، قوانین و توصیه های فنی قابل اجرا در تولید، فراوری و حمل و نقل محصول هستند که هدفشان مراقبت از سامت انسان، حفاظت محیط زیست و ارتقای شرایط کارگران و خانواده هایشان است.
چه کسانی از عملیات خوب کشاورزی سود می برند؟
- کشاورزان و خانواده های آنان که غذای سالم و با کیفیت خوب را به دست خواهند آورد تا تغذیه آنها را تضمین و ارزش افزوده ای برای محصولاتشان، به منظور دسترسی به بازارها به صورت مؤثر ایجاد
کند. - مصرف کنندگان که از غذای سالم و با کیفیت با تولید پایدار برخوردار خواهند شد.
- به طور کلی جامعه که از محیط زیست بهتر سود خواهد برد.
عملیات خوب کشاورزی عامل ارتقای چیست؟
- ارتقای شرایط کارگر و مصرف کننده
- افزایش رفاه خانواده کشاورز
- ارتقای امنیت غذایی
- آلوده نکردن آب و خاک
- استفاده منطقی از آفت کش ها
- نگرانی درخصوص تنوع زیستی
- نگهداری از حیوانات
- تغذیه کافی
- غذای سالم، غیرآلوده و با کیفیت بهتر به منظور ارتقای تغذیه و مصرف غذا
چرا باید عملیات خوب کشاورزی را به کار ببرم؟
بدون عملیات خوب کشاورزی
محصولات در شرایط بد/یا آلوده که سلامت خانواده را به خطر می اندازند.
کارگران بیمار
کودکان انرژی خود را به جای رفتن به مدرسه، صرف کار در مزرعه می کنند.
از دست رفتن بازارها و محصولات مرجوعی.
محصولات با کیفیت کم
حیوانات خسته، مزارع و سرویس های بهداشتی آلوده و تأسیسات زیربنایی در شرایط بد
گیجی و سردرگمی
درآمد کم، قیمت ها پایین تر، هزینه ها بالاتر (ریال) (+آفت کش ها) عملکرد کمتر
با عملیات خوب کشاورزی
محصولات سالم و با کیفیت خوب به منظور ارتقای تغذیه خانواده
کارگران سالم
کودکان به مدرسه می روند.
پایداری و دسترسی به بازارهای جدید. محصولات باکیفیت (محصول متمایز)
رفاه حیوانات، مزارع، سرویس های بهداشتی و محل های تخلیه زباله تمیز
کنترل تولید
درآمد بیشتر، قیمت های بهتر برای کیفیت، هزینه ها کمتر (ریال) (-آفت کش ها) عملکرد بالاتر (بهره وری)
عملیات خوب کشاورزی چگونه باید اجرا شود؟
چگونه می توان شرایط کاری کارگران مرد و زن را ارتقا داد؟
- تمامی کارگران باید تحت پوشش خدمات بیمه تأمین اجتماعی قرار گیرند.
- همه کارگران به خصوص در زمینه مدیریت آفت کش ها/کود، بهداشت و کمک های اولیه آموزش خواهند دید.
اولویت کودکان باید حضور در مدرسه باشد و فقط می توانند در انجام فعالیت هایی در مزرعه کمک کنند که با امنیت و اوقات مطالعه آنها منافات نداشته باشد.
۱-۱. چه خدماتی را باید برای کارگران مرد و زن تضمین کرد؟
- معاینه خود و خانواده تان را انجام دهید و گواهی سلامت را از کارگرانی که به کار می گیرید، درخواست کنید.
- جعبه کمک های اولیه
- ابزارهای حفاظت شخصی برای زمان های کار با آفت کش ها
- در جلسات بهداشتی که بیمارستان یا مراکز بهداشتی جامعه تان برگزار می کنند، شرکت کنید.
- وزن و قد کودکانتان باید تحلیل شود تا ببینید درست تغذیه شده اند یا خیر.
- تلفن های ضروری (آتش نشانی، پلیس، بیمارستان ها)
- به منظور ارتقای تغذیه و سلامت خانواده تان، محصولات سالم در غذاهای روزانه مصرف کنید.
۲-۱. چه خدماتی را باید برای کارگران تضمین کرد؟
- کارگران باید به ابزارهای حفاظت شخصی به خصوص هنگام کار با محصولات شیمیایی و همچنین جعبه کمک های اولیه اهمیت دهند.
• باید تعداد کافی سرویس بهداشتی ثابت یا سیار برای کلیه کارگران وجود داشته باشد.
• سرویس های بهداشتی باید در شرایط خوب، با تهویه مناسب بوده و باید در آن ها به خوبی بسته شود.
• سرویس های بهداشتی باید دارای سطل زباله، دستمال توالت، روشویی، آب قابل شرب، صابون و حوله باشد.
در صورتی که ظروف آب برای مضامین بهداشتی استفاده می شوند، به خاطر داشته باشید:
- داخل و خارج ظروف باید همیشه تمیز باشد.
- آب باید سرد، تمیز، بدون بو و نباید راکد باشد.
- در سایه نگهداری شود.
اقدامات بهداشتی :
- حفظ پاکیزگی شخصی
- نصب اعلان «از سرویس بهداشتی استفاده کنید » و «دست های خود را بشویید.»
- به خاطر داشته باشید دست های خود را پس از استفاده از سرویس بهداشتی بشویید.
- زمانی که بیماری عفونی یا نشانه های اسهال و حالت تهوع دارید نباید به مواد غذایی تازه دست بزنید.
